Było raz trzech braci. Dwóch mądrych, trzeci głupi. Babcia Katarzyna powiedziała im kiedyś: który z was pokona smoka – imię jego Polska – ten będzie carem...

No dobrze, ale kiedy zamierzasz im wytłumaczyć, o czym to tak naprawdę jest? Że taka noc – i wiele do niej podobnych – wydarzyła się na jawie? I milipanci, znaczy – milicjanci, rzeczywiście grzali się przy koksownikach, ale nikogo w nich nie palili?

Kiedy wyburza się budynek, ładunki wybuchowe umieszcza się zazwyczaj na parterze. Dlatego też przez ułamek sekundy po eksplozji można odnieść wrażenie, że nic się nie zmieniło. Gmach pozostaje na swoim miejscu, podtrzymywany energią wybuchu. Dopiero potem rusza lawina destrukcji...

Na początku września 2023 r. specjalizujący się w publikowaniu kolejnych list najbardziej wpływowych osób na świecie magazyn „Time” ogłosił zestawienie stu najbardziej prominentnych osób zajmujących się sztuczną inteligencją (Artificial Intelligence, AI)...

Tym razem przedstawiamy książkę, która nie jest ani o polityce, ani o sprawach wojskowych, lecz jest niezwykle ważna do zrozumienia wszelkich relacji międzynarodowych...

Koncepcję tak rozumianej „tragedii” oraz szereg implikacji, zwłaszcza konieczność posiadania zdolności „myślenia kategoriami tragicznymi”, Kaplan opisał szeroko, wykorzystując nieoczywistą literaturę, jaką stanowią przede wszystkim tragedie autorstwa uznawanych za najwybitniejszych w historii tragediopisarzy: Ajschylosa, Eurypidesa, Sofoklesa i Shakespeare’a...

Już we wstępie zaznaczono, że obecna strategia bezpieczeństwa narodowego USA określa Chiny jako głównego strategicznego konkurenta Stanów Zjednoczonych, szczególnie od czasu inwazji Rosji na Ukrainę, która obaliła wcześniejsze założenia dotyczące skuteczności bojowej rosyjskich konwencjonalnych sił zbrojnych...

Miller wyjaśnia założenia towarzyszące jego pracy nad monografią, siedmiu rozdziałów, w których szeroko omawia on taką samą liczbę scenariuszy przebiegu ekspansji ludzkości w Układzie Słonecznym, oraz konkluzji, w których podsumowuje swoje wcześniejsze rozważania...

Jest taka wieś w Małopolsce, niedaleko Limanowej. Nazywa się Żmiąca i od okolicznych miejscowości różni się tylko tym, że jest najdłużej badaną w historii socjologii wsią na świecie...

„To nie tylko najlepsza, ale i jedyna naprawdę świetna książka o wojnie”. Tymi słowami traktat „O wojnie” autorstwa pruskiego generała Carla von Clausewitza określił Bernard Brodie, jeden z twórców amerykańskiej strategii nuklearnej...

Dziś przedstawimy książkę dotyczącą zjawiska, bez którego funkcjonowanie rozwiniętych gospodarek w XXI w. byłoby niemożliwe...

Wychodząc z kina, zastanawiałem się, o czym właściwie miał być ten film. Aż do teraz, a minęło już kilka dni, nie znalazłem na to pytanie odpowiedzi...

W przekonaniu autorów do AI należy podchodzić tak, jak nasi przodkowie podchodzili do ognia, ma ona bowiem ograniczony jedynie prawami fizyki potencjał, a od nas – ludzi – zależy, czy zostanie wykorzystana do osiągnięcia postępu naukowego i idącego za nim wydłużenia życia...

W niniejszym artykule przedstawimy publikację, a w zasadzie zbiór publikacji człowieka, którego można uznać za postać numer jeden w zakresie myśli geopolitycznej...

W jednej ze scen „Kanału” Andrzeja Wajdy bohaterom udaje się wreszcie wydostać na powietrze. „Zamknij oczy, za duży blask” – mówi ten z nich, który wydostał się pierwszy. Powstanie Warszawskie ma za dużo blasku. Miało go od początku – dla całego niemogącego skupić dłużej na nim wzroku świata...

Tym razem przedstawimy dwie książki, które stanowią formę wywiadu dziennikarki Eweliny Zambrzyckiej-Kościelnickiej z Arturem Chmielewskim, polskim inżynierem, który zajmuje wysokie stanowiska w NASA oraz JPL...

W 1791 r. angielski filozof, prawnik, ekonomista i reformator społeczny Jeremy Bentham przedstawił koncepcję panoptikonu...

Tlący się obecnie potencjalny konflikt zbrojny na Pacyfiku między siłami USA a ChRL jest jednym z głównych obszarów badań zespołu S&F. Temat ten nie jest wprawdzie Polakom tak bliski jak wojna na Ukrainie, lecz zmagania na Pacyfiku także mogą mieć dla naszego kraju duże znaczenie...

Książka, będąca zapisem prowadzonych przez autora w Naval War College wykładów, ukazała się po raz pierwszy w języku polskim przeszło 120 lat po angielskim wydaniu...

„Unquiet Frontier”, chociaż nie jest książką najnowszą i w efekcie przedstawiony tu stan amerykańskich sojuszy z krajami „pogranicza” ma raczej wartość historyczną niż strategiczną, zawiera szereg rozważań, które można traktować jako uniwersalne i ponadczasowe...

W niniejszym artykule przedstawię książkę „Carrier Killer. China’s Anti-Ship Ballistic Missiles and Theater of Operations in the early 21st Century” (Gerry Doyle, Blake Herzinger, wyd. Helion, UK 2022), w której autorzy opisują możliwości chińskich rakiet przeciwokrętowych w pierwszych dekadach XXI w...

Wśród osób zajmujących się bądź interesujących się geopolityką istnieje niemal tak stary jak sama dyscyplina spór o to, czy „geografia jest przeznaczeniem” czy tylko jego elementem?

W największym uproszczeniu geopolityka jest dyscypliną naukową badającą wpływ czynników geograficznych na politykę. Z tej podstawowej definicji wynika, że „geografia jest wszystkim”, a jej wpływ na działanie zarówno poszczególnych graczy sceny międzynarodowej, jak i całych państw można bez większej przesady określić mianem „przeznaczenia”. Z takiej perspektywy zdaje się wychodzić Tim Marshall, dziennikarz, a nierzadko również reporter wojenny BBC i Sky News (pracował m.in. na Bałkanach i Bliskim Wschodzie, również w trakcie interwencji w Afganistanie i Iraku), autor książki „Więźniowie geografii, czyli wszystko, co chciałbyś wiedzieć o globalnej polityce”.

Ponad 50 lat temu premier Chińskiej Republiki Ludowej Zhou Enlai po rozmowie na temat równowagi sił miał powiedzieć swojemu interlokutorowi: „Jest pan genialnym człowiekiem, doktorze”. Adresatem tych słów był ówczesny doradca do spraw bezpieczeństwa narodowego Stanów Zjednoczonych Henry Kissinger, który 27 maja tego roku skończy sto lat. Mimo swojego wieku w dalszym ciągu pozostaje on aktywnym komentatorem wydarzeń na scenie międzynarodowej, a także historykiem. W zeszłym roku ukazała się jego najnowsza książka łącząca obie jego pasje: „Leadership. Six Studies in World Strategy”.

O tego typu autorach zwykło się mówić, że wstyd ich nie znać. Przekonują nas do tego niemal wszyscy. Udziałem Yuvala Noaha Harariego w organizowanych przez siebie wydarzeniach chwalili się niedawno niemal równocześnie Rafał Trzaskowski i Mateusz Morawiecki...

Nieżyjący już amerykański ekspert od zarządzania Peter Drucker miał kiedyś powiedzieć, że „najlepszą metodą przewidywania przyszłości jest jej tworzenie”...

Co działo się latem 1939 roku w Polsce? W Gdyni jeden marynarz łamał rękami podkowy i zębami przegryzał gwoździe. Na południu grupa naukowców szykowała się do wypuszczenia balonu własnej produkcji w stratosferę i w ogóle musiało być nie najgorzej, skoro kilogram wiśni kosztował trzy grosze...

Jeff Bezos po swoim „podskoku” w kosmos w 2021 roku miał powiedzieć: „Kiedy patrzysz na planetę, to nie ma na niej granic. Nie ma nic. To jedna planeta, którą dzielimy i która jest delikatna”...

Jakbym to już gdzieś widział. Ten sam obszar, ale zupełnie inna aura. Kontury się zgadzają, linie na mapie prawie dokładnie te same, tylko zamiast pobrzmiewać dumą i wspomnieniem wielkości, ociekają krwią...

„Każdy dowódca wojsk lądowych dąży do bitwy, w której zniszczy przeciwnika (seeks the battle of annihilation); tak dalece, jak pozwalają na to warunki, stara się on powielić we współczesnej wojnie klasyczny przykład bitwy pod Kannami”...

Powieść „Srebrne orły” Teodora Parnickiego zawdzięcza swój tytuł emblematowi patrycjusza rzymskiego imperium, jaki cesarz Otton III nadał Bolesławowi Chrobremu...

Abstrahując od zasadności samego porównania, chociaż w tym wypadku zdecydowanie interesującego, warto przyjrzeć się historii I wojny punickiej (264–241 r. p.n.e.), w której zmierzyło się dwóch (niemal) równorzędnych przeciwników...

W XVII i XVIII wieku Europa Wschodnia stała się dla Zachodu negatywnym punktem odniesienia. Ale też biegunem, bez którego sama traciła równowagę...

Czy sytuacja (strategia) MAD (Mutual Assured Destruction – wzajemnego zagwarantowanego zniszczenia) już niedługo przestanie obowiązywać, a gwarantowana przez nią równowaga strachu (balance of terror) odejdzie do historii jako jeden z ostatnich reliktów (pierwszej) zimnej wojny?

Z pięciu domen wojny: lądu, morza, powietrza, kosmosu i cyber tylko ta ostatnia została od początku do końca stworzona przez człowieka...

Wiek XXI niewątpliwie będzie szczególny, jeśli chodzi o postęp w podboju kosmosu. W związku z tym rodzi się wiele pytań o zasady tego typu działalności. Na razie są to w dużej mierze pytania otwarte, na które dotąd nie znaleziono jeszcze ostatecznej odpowiedzi...

„Piękno F-35 polega na tym, że jest podatny na wszystko”. Tymi słowami swoje badania nad myśliwcem wielozadaniowym V generacji, którego zakupienie planuje również Polska, podsumował w rozmowie z profesorem Thomasem Ridem Daniel Moore, autor frapującej monografii „Offensive Cyber Operations...

Nieistniejące już wydawnictwo AJ-Press z Gdańska kilkanaście lat temu opublikowało wiele wartościowych książek z zakresu techniki wojskowej oraz historii konfliktów zbrojnych...

Główny bohater książki, wokół którego życiorysu osnuta jest niemal cała fabuła, to urodzony pod koniec XIX w. na niemieckim wówczas Śląsku kolejno: górnik, marynarz, rewolucjonista, komunista, więzień, zesłaniec i wreszcie uciekinier...

Na kilka dni przed świętami, podczas których czcimy Boga stającego się człowiekiem, postanowiłem wrócić do historii człowieka, który stał się bogiem...

„Własne doświadczenie nauczyło mnie wierzyć, że wszystko jest możliwe…”.

„Wszystkie istotne pojęcia z zakresu współczesnej nauki o państwie to zsekularyzowane pojęcia teologiczne”. To zdanie Carla Schmitta jest jednym z najważniejszych stwierdzeń, najgłębszych odkryć filozofii politycznej ostatnich stu lat...

O tym, jak to jest możliwe, że zniszczenie jednej firmy i kilku należących do niej fabryk może doprowadzić do takiego spustoszenia, opowiada książka Chrisa Millera „Chip War. The Fight for the World’s Most Critical Technology” (październik 2022 r.)...

Jeśli pisarstwo Józefa Mackiewicza miałoby kształt trójkąta, to jego wierzchołki tworzyłyby trzy reportaże z miejsca zbrodni...

„Przyszłość nie jest (z góry) ustalona. Nie ma innego przeznaczenia poza tym, które ukształtujemy sami”...

„Kultura rosyjska powinna zniknąć z przestrzeni publicznej – stwierdził w kwietniu minister Gliński. – W tej chwili nie ma czasu na rosyjski balet, nie jest też dobry sezon na Czechowa czy Puszkina”...

Każda próba przedstawienia przyszłości, także tej odległej „jedynie” o 20 lat, jest karkołomnym zadaniem. Nawet wówczas, gdy dotyczy ona relatywnie wąskiego wycinka rzeczywistości...

Zdaje się, że każde społeczeństwo musi raz na jakiś czas przeżyć w swojej historii fazę szpiegomanii; zabarwione lokalnym kolorytem, ale w gruncie rzeczy zawsze takie samo – polowanie na opłacane przez wraże siły czarownice...

Prawdziwym zagrożeniem związanym z silną sztuczną inteligencją (Artificial General Intelligence, AGI), a zatem taką, jaka będzie dysponowała zdolnościami do wykonania każdego zadania kognitywnego przynajmniej na poziomie równym człowiekowi...

Na pomysł, żeby wziąć ponownie do ręki powieść „Nie trzeba głośno mówić” Józefa Mackiewicza, wpadłem kilka tygodni temu, podczas lektury dzieła o nieco innym charakterze, jakim jest „Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939–1945”...

Czerwcowy pobyt zespołu S&F w Izraelu zainspirował mnie do zgłębiania wiedzy związanej z historią tego kraju oraz mentalności jego narodu...

Do tej pory amerykański program kosmiczny prowadzony przez ustanowioną w 1958 r. National Aeronautics and Space Administration (NASA) kosztował życie 17 osób...

Czy przekleństwo może się okazać błogosławieństwem? Owszem, najlepiej udowadniają to dzieje frazy „koniec historii”...

Ruddowi znającemu nie tylko doskonale same Chiny, ale również ich język dane było jako jednemu z nielicznych należących do zachodniego kręgu cywilizacyjnego polityków nie tylko z bliska śledzić drogę na szczyt przewodniczącego Xi Jinpinga...

To jedna z ostatnich wielkich powieści Mackiewicza. Oparta na wspomnieniach z wydarzeń najgłębiej formujących jego światopogląd...

Jest coś symbolicznego w tym, że „Czerwony Smok” („Red Dragon”), zanim został zakupiony przez brytyjską Kompanię Wschodnioindyjską i stał się jej pierwszym okrętem flagowym, był jednostką piracką zbudowaną specjalnie do atakowania hiszpańskich statków na Karaibach...

Najbardziej aktualna, wypowiadająca najcelniej nasze dzisiejsze lęki i wątpliwości książka, jaką dane mi było ostatnio przeczytać, została napisana ponad 70 lat temu...

Niedawna wizyta zespołu S&F w Izraelu zainspirowała mnie do sięgnięcia po kilka publikacji dotyczących tego państwa. Niektóre opisałem już w poprzednich recenzjach...

Przywykliśmy patrzeć na granice państwowe jako na coś (niemal) niezmiennego. W obronie czego miliony ludzi na całym świecie gotowe są ryzykować życie. Tyle że przynajmniej zdaniem Parag Khanny, autora książki „Move. The forces uprooting us”...

Jest to jedna z najważniejszych pozycji traktujących o niepowodzeniach działań publicznych oraz diagnozujących sytuację kultury umysłowej i zdolności intelektualnych polskiego społeczeństwa...

Do Stanisława Rembeka przylgnęło miano najbardziej pechowego polskiego pisarza XX wieku. Wszystko za sprawą powieści „W polu”, prawdopodobnie najlepszego literackiego obrazu wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku...

Czy koniec (świata) może być początkiem? Jeśli tak – to czego? Na te dwa nieco abstrakcyjnie brzmiące pytania stara się odpowiedzieć Peter Zeihan w swojej najnowszej (wydanej w połowie czerwca br.) książce „The End of the World is Just the Beginning”...

Przecież to już wszystko było. Nie tylko w rytualnych jeremiadach nad pikującymi statystykami czytelnictwa i triumfem cyfrowego świata nad kulturą krążącą wokół pisma. Seriali nad literaturą czy YouTube’a i Twittera nad gazetami...

Na początku czerwca tego roku nastąpiło, niemal zupełnie niezauważone w Polsce, podpisanie przez prezesa francuskiej agencji kosmicznej (CNES) dokumentów, na mocy których Francja jako 20. kraj na świecie (i 5. w Europie, m.in. po Polsce) dołączyła do programu Artemis Accord...

ako zespół S&F odbyliśmy niedawno bardzo wartościową podróż do Izraela, gdzie mieliśmy okazję porozmawiać z kilkoma wysoko postawionymi ludźmi...

Najbardziej znanym przykładem nielegalnej działalności transportowej jest aktywność rosyjskiego przemytnika Wiktora Buta. Był on pochodzenia tadżyckiego, urodził się 13 stycznia 1967 r. niedaleko Duszanbe...

Od kilkunastu lat jestem działaczem Fundacji Otwartego Muzeum Techniki (FOMT) we Wrocławiu [1]. Organizacja ta zajmuje się szeroko pojętymi działaniami edukacyjnymi związanymi z historią techniki...

Władimir Bieszanow jest rosyjskim historykiem specjalizującym się w historii Armii Czerwonej od rewolucji 1917 r. po okres II wojny światowej. W rosyjskich kręgach narodowych jest powszechnie sekowany i nazywany „giermancem”, co ma sugerować, że jest on kimś w rodzaju „hitlerowskiego szpiega”...

Jesienią 2013 r. podczas wizyty w Kazachstanie przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jinping przedstawił pomysł utworzenia Nowego Jedwabnego Szlaku (NJS) z Chin do Europy...

W S&F wielokrotnie zwracano uwagę na niezwykle ważne w gospodarce pojęcie connectivity, które zawiera szeroko pojętą wiedzę z zakresu logistyki, transportu i zarządzania infrastrukturą...

Rozwój cywilizacji jest w ogromnym stopniu uzależniony od technologii związanej z napędem i zużyciem energii...

Wskutek toczącego się obecnie konfliktu na Ukrainie wszyscy odczuwamy wzrost cen oraz różne inne niedogodności, włącznie ze zwiększoną inflacją oraz wzrostem stóp procentowych na kredytach...

Książka ta to jedyny wśród pozycji w języku polskim opis wszystkich bezzałogowych misji kosmicznych do pierwszych lat XXI w. Chodzi tu o misje, których celem było badanie obiektów innych niż Ziemia i Księżyc...

Obecnie nasza uwaga i emocje są skierowane głównie w stronę Ukrainy, lecz dobrze jest od czasu do czasu oderwać myśli od tragicznych doniesień i poczytać coś o pozytywnych aspektach ludzkości. Jako że w Strategy&Future interesujemy się także techniką kosmiczną, tym razem również zaprezentuję książkę związaną z tą tematyką...

Tym razem przedstawiamy książkę, która po części dotyczy badań nad techniką kosmiczną, a po części stawia przed nami otwarte pytanie retoryczne o przyszłość ludzkości...

Fachowa polska literatura dotycząca techniki kosmicznej jest dość nieliczna. Książek o takiej tematyce nie ukazało się u nas zbyt wiele. W jednym z poprzednich artykułów przedstawiłem wybrane fachowe publikacje na ten temat, które ukazały się w epoce PRL...

Tematyka kosmosu jest jedną z głównych gałęzi zainteresowań zespołu S&F, co było szczególnie widoczne podczas niedawnej premiery książki Jacka Bartosiaka i George’a Friedmana „Wojna w kosmosie. Przewrót w geopolityce” (Warszawa 2021). W tym artykule chciałbym zwrócić uwagę na wybrane polskie publikacje dotyczące kosmosu...