Podobno Thomas Mann stwierdził kiedyś, że aby zrozumieć „Czarodziejską górę” trzeba przeczytać ją przynajmniej dwukrotnie. Jej mnogość wątków, monumentalność, wreszcie symbolika kryjąca się za co drugą sceną ‒ wskazują, że najpewniej miał rację. „Czarodziejska góra” jest taka, jak jej autor: a ten niemiecki twórca był nie tylko doskonałym obserwatorem otaczającej go rzeczywistości, ale człowiekiem nad wyraz skomplikowanym i tajemniczym, nieustannie poszukującym odpowiedzi na pytania, które jego rówieśnikom nigdy nie przychodziły nawet na myśl.